RESPONSİBLE® PROGRAMI HAKKINDA MERAK EDİLENLER İÇİN KISA BİR REHBER

Yeşil Mutabakata uyum sağlamaya yönelik Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı tarafından uygulamaya konan Responsible® Programı’na ilişkin Genelge Haziran ayında yürürlüğe girdi. Programın duyurulması, programın nasıl uygulanacağı, kimlerin faydalanabileceği, program kapsamında nelerin destekleneceği gibi pek çok soruyu da beraberinde getirdi. Hazırladığımız bu kaynakta program ile ilgili pek çok merak edilen önemli sorunun yanıtlarını derledik.

RESPONSIBLE® PROGRAMI NEDİR?

Responsible® Programı, Avrupa Birliği’nin 2050 yılında iklim-nötr ilk kıta olma hedefi doğrultusunda geliştirdiği stratejileri kapsayan Yeşil Mutabakata uyum çerçevesinde hayata geçirilmiştir. Uyum kapsamında Türkiye’de şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY) alanlarındaki performanslarını artırmayı hedefleyen program, bu doğrultuda şirketler tarafından ihtiyaç duyulan danışmanlık ve destek hizmetlerini sağlamayı amaçlamaktadır.

Destek kapsamına alınan, belirli bir olgunluk seviyesinin üzerinde olduğu tespit edilen şirketlere ayrıca sürdürülebilirlik konusunda üreticilerde ve tüketicilerde farkındalığı artırmaya yönelik Responsible® markasının 5 yıl süreyle kullanım izni verilecektir.

HANGİ ŞİRKETLER BU DESTEKLERDEN FAYDALANABİLİR?

İmalatçı ve ihracatçı şirketler son üç yılda toplam 300.000 ABD Dolar ihracatı aşmaları halinde destekten faydalanabilirler. Farklı destek mekanizmalarından halihazırda faydalanan şirketler de programa başvuruda bulunabilir. Destek kapsamına aşağıda belirtilen 10 ana sektör ve bunların alt sektörleri alınmıştır:

• Metal Sanayi
• Mekatronik, Otomotiv ve Savunma Sanayi
• Petrol, Kauçuk ve Plastik Bazlı Ürünler
• Kimyasallar ve İlaç
• Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi
• Kağıt, Karton ve Orman Ürünleri
• Gıda Ürünleri
• Tekstil Ürünleri
• Madencilik
• Tarım ve Hayvancılık

ŞİRKETLER NEREDEN / NASIL BAŞVURABİLİR?

Başvuru yapacak şirketlerin, öncelikle oluşturulan Responsible® Portalı’nda kullanıcı hesabı açması gerekmektedir. Şirketlerin sitede yer alan ön değerlendirme setinin doldurulması sonucu elde ettiği ön değerlendirme karnesi ve destek belgeleriyle birlikte Destek Yönetim Sistemi (DYS) üzerinden başvuruda bulunması gerekir. Ardından, şirketlerin sürdürülebilirlik vizyonu, üst yönetimin proje sahiplenme düzeyi ve proje ekibinin niteliği gibi kriterler göz önünde bulundurularak bir değerlendirme gerçekleştirilir ve programa katılmaya hak kazanan şirketler belirlenir. Eğer şirket destek almaya hak kazanamazsa Bakanlığın ret bildirimi tarihinden itibaren 6 ay sonra tekrar başvuruda bulunabilir.

DESTEK VERİLEN ALANLAR NELERDİR?

Destekler üç temel fazda yapılacak çalışmalara ve bu fazları destekleyen bileşenlere yönelik verilir. Her fazın onaylanması, bir sonraki aşamaya geçiş için gereklidir.

Faz 0: Şirketlerin sürdürülebilirlik ve dijitalleşme temelinde mevcut olgunluk seviyelerini tespit etmeye yönelik 72 sorudan oluşan ön değerlendirme soru setinin doldurulmasını kapsar. Bu aşama, destek sürecine hazırlık niteliğindedir ve beyanlara dayalı veriler içerir.

Faz 1 – Mevcut Durum Analizi ve Sürdürülebilirlik Yol Haritası: Destek kapsamına alınan şirketler için mevcut durum analizi ve sürdürülebilirlik yol haritasının oluşturulması sürecidir. Bu aşamada şirketin vizyon, çevre, sosyal ve yönetişim alanlarındaki mevcut durumu tespit edilerek geliştirilmesi gereken alanlara yönelik projeler belirlenir ve bir yol haritası hazırlanır. Mevcut durum analizi sonucu şirketin performansı belirli bir seviyenin üzerindeyse Responsible® markasının kullanım hakkı verilir.

Faz 2 – Teknik ve Finansal Fizibilite Uygulama Danışmanlığı : Faz 1 sonucunda oluşturulan sürdürülebilirlik yol haritası kapsamında belirlenen projelerin teknik ve finansal fizibilitesinin oluşturulması aşamasıdır.

Faz 3 – İzleme ve Doğrulama Danışmanlığı: Bu aşamada, Faz 2’de onaylanan projelerin uygulanmasından sonra elde edilen sonuçların değerlendirilmesi yapılır. Şirketin mevcut durumunda sağlanan iyileşmelerin ölçülmesi, izlenmesi, doğrulanması ve raporlanması süreçleri yürütülür. Bu aşama sonucunun değerlendirilmesi neticesinde, Bakanlık tarafından şirkete Responsible® markasının kullanımı izni verilebilir.

Bilişim ve Sürdürülebilirlik Danışmanlığı Destekleri: Responsible® Programı kapsamında, şirketlerin yeşil ve dijital dönüşüme yönelik bilişim, yazılım ve sürdürülebilirlik danışmanlığı giderleri ayrıca desteklenir. Bilişim danışmanlığı kapsamında desteklenecek alanlar arasında stratejik hedef ve amaçların yönetildiği, performansın ölçümlendiği kurumsal performans yönetimi, tedarik zinciri yönetimi gibi başlıklar bulunmaktadır. Sürdürülebilirlik danışmanlığı kapsamında desteklenecek alanlar arasında ise sürdürülebilirlik raporunun hazırlanması, sürdürülebilirlik stratejisinin geliştirilmesi, karbon/su ayak izi hesaplanması gibi başlıklar yer almaktadır.

Bununla birlikte sürdürülebilirlik raporunun hazırlanmasına dair danışmanlık ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından onaylanan kurumsal sürdürülebilirlik raporlaması eğitim programlarına katılım bedeli de desteklenir.

ALINACAK DESTEKLER İÇİN HANGİ FİRMALAR İLE ÇALIŞABİLİR

Şirketler Responsible® Programı kapsamında:

• Faz 1 için Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş Responsible® Programı danışmanlık firmaları ile,
• Faz 2 için Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş uygulama danışmanlığı firmaları ile,
• Faz 3 için Faz 1 ya da Faz 2 kapsamında yetkilendirilmiş danışmanlık firmaları ile,
• Bilişim ve sürdürülebilirlik danışmanlığı için ise Bakanlık tarafından yetkilendirme koşulu olmadan tercih edilen kurumlarla çalışabilir.

Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş danışmanlık şirketleri henüz duyurulmamıştır. Belirlenince Responsible® Portalı üzerinden duyurulacaktır.

DESTEĞİN KAPSAMI NEDİR?

Program kapsamında alınan danışmanlık hizmeti giderleri, 5 yıl süresince %50 oranında ve toplam 10.000.000 TL’ye kadar desteklenebilir. Destek üst limiti, her takvim yılı başında (TÜFE + Yİ-ÜFE)/2 oranında güncellenecektir.

Faz 1 kapsamında danışmanlık şirketlerine verilecek ücretler Bakanlık tarafından aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

1. çalışan sayısı 250 kişiden fazla ve/veya yıllık satış hasılatı ya da mali bilançosu 500 milyon TL’den büyük şirketler için 1.500.000 TL,
2. çalışan sayısı 250 kişiyle 50 kişi arasındaki ve/veya yıllık satış hasılatı ya da mali bilançosu 500 milyon TL ile 100 milyon TL arasındaki orta ölçekli şirketler için 1.000.000 TL,
3. çalışan sayısı 50 kişiden az ve/veya yıllık satış hasılatı veya mali bilançosu 100 milyon TL’den küçük şirketler için 500.000 TL.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

• Şirketlerin Faz 2, Faz 3 ve bilişim ve sürdürülebilirlik danışmanlığı kapsamında desteklerden faydalanabilmeleri için bu çerçevede yapılacak çalışmaların Faz 1 sonucunda oluşturulan sürdürülebilirlik yol haritasında yer alması gerekir.
• Faz 1 sonucunda belirlenecek sürdürülebilirlik yol haritasında yer alan tüm projelerin şirketler tarafından gerçekleştirilmesi zorunlu değildir.
• Sürdürülebilirlik yol haritasında yer alan projeler, danışmanlık destekleri olmadan şirketin özkaynaklarıyla da gerçekleştirilebilir. Bu durumda izleme ve doğrulama danışmanlığına konu projenin tamamlandığına dair sonuç raporunun Bakanlık tarafından onaylanması sonucu şirket Faz 3’ten faydalanabilir.
• Faz 1 aşamasındaki desteği Bakanlık tarafından yetkilendirilen ve şirkete atanan Responsible® Programı danışmanlık firması verebilir. Faz 2 ve Faz 3 için yetkilendirilen danışmanlık firmaları arasından şirket kendi tercihi doğrultusunda hizmet alabilir.
• Bilişim ve sürdürülebilirlik danışmanlığı destekleri kapsamında danışmanların yetkilendirilmiş olma koşulu bulunmaz, şirket tercih ettiği kurumlardan bu desteği alabilir.
• Destek kapsamına alınan şirketle aynı holding çatısı altında bulunan şirketlere, destek kapsamına alınan şirketin bağlı bulunduğu holding şirketine ve kapsama alınan şirketle organik bağı bulunan şirketlere harcama yetkisi verilebilir. Bu doğrultuda harcama yetkisi verilen şirketler sürdürülebilirlik yol haritasında yer alan bir projeye ilişkin olmak kaydıyla Faz 2 ve Faz 3 desteklerinden faydalanabilirken, Faz 1 ile sürdürülebilirlik ve bilişim Danışmanlığı kapsamındaki desteklerden yalnızca destek kapsamındaki şirket faydalanabilir.